قضای سجده و تشهد فراموش شده

مسأله 1251

سجده و تشهدی را كه انسان فراموش كرده وبعد از نماز قضای آن را بجا میآورد ، باید تمام شرایط نماز : مانند پاك بودن بدن و لباس و رو به قبله بودن و شرطهای دیگر را داشته باشد .

مسأله 1252

اگر سجده یا تشهد را چند دفعه فراموش كند ، مثلا یك سجده از ركعت اول ویك سجده از ركعت دوم فراموش نماید ، باید بعد از نماز ، قضای هر دو را با سجده‌های سهوی كه برای آنها لازم است بجا آورد ، ولازم نیست معین‌كند كه قضای كدام یك آنها است .

مسأله 1253

اگر یك سجده و تشهد را فراموش كند ، احتیاط واجب آن است كه هر كدام را اول فراموش كرده ، اول قضا نماید . و اگر نداند كدام اول فراموش شده ، باید احتیاطا یك سجده و تشهد وبعد یك سجده دیگر بجا آورد ، یا یك تشهد ویك سجده و بعد یك تشهد دیگر بجا آورد تا یقین كند سجده و تشهد را به ترتیبی كه فراموش كرده قضا نماید .

مسأله 1254

اگر به خیال این كه اول سجده را فراموش كرده ، اول قضای آن را بجا آورد و بعد از خواندن تشهد یادش بیاید كه اول تشهد را فراموش كرده احتیاط واجب آن است كه دوباره سجده را قضا نماید . و نیز اگر به خیال این كه اول تشهد را فراموش كرده اول قضای آن را بجا آورد ، وبعد از سجده یادش بیاید كه اول سجده را فراموش كرده ، بنابر احتیاط واجب باید دوباره تشهد را بخواند .

مسأله 1255

اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد كاری كند كه اگر عمدا یا سهوا در نماز اتفاق بیفتد نماز باطل میشود ، مثلا پشت به قبله نماید ، باید قضای سجده و تشهد را بجا آورد و نمازش صحیح است .

مسأله 1256

اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید كه یك سجده از ركعت آخر را فراموش كرده ، باید قضای سجده‌ای را كه فراموش كرده بجا آورد وبعد از آن دو سجده سهو بجا آورد چه كاری كه نماز را باطل میكند كرده باشد یا نه . واگر تشهد ركعت آخر را فراموش كرده باشد ، باید قضای تشهد را بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد .

مسأله 1257

اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد كاری كند كه برای آن سجده سهو واجب میشود ، مثل آن كه سهوا حرف بزند ، باید سجده یا تشهد را قضا كند .

مسأله 1258

اگر نداند كه سجده را فراموش كرده یا تشهد را باید هر دو را قضا نماید و هر كدام را اول بجا آورد اشكال ندارد .

مسأله 1259

اگر شك دارد كه سجده یا تشهد را فراموش كرده یا نه ، واجب نیست قضا نماید .

مسأله 1260

اگر بداند سجده یا تشهد را فراموش كرده و شك كند كه پیش از ركوع ركعت بعد بجا آورده یا نه ، احتیاط واجب آن است كه آن را قضا نماید .

مسأله 1261

كسی كه باید سجده یا تشهد را قضا نماید ، اگر برای كار دیگری هم سجده سهو بر او واجب شود ، باید بعد از نماز سجده یا تشهد را قضا نماید ، بعد سجده سهو را بجا آورد .

مسأله 1262

اگر شك دارد كه بعد از نماز ، قضای سجده یا تشهد فراموش شده را بجا آورده یا نه ، چنانچه وقت نماز نگذشته ، باید سجده یا تشهد را قضا نماید ، واگر وقت نماز هم گذشته ، بنابر احتیاط واجب باید سجده یا تشهد را قضا نماید. 

 سجده سهو

مسأله 1236

برای سه چیز بعد از سلام نماز ، انسان باید دو سجده سهو به دستوری كه بعدا گفته میشود بجا آورد : اول : آن كه در بین نماز ، سهوا حرف بزند . دوم : آن كه یك سجده را فراموش كند . سوم : آن كه در نماز چهار ركعتی بعد از سجده دوم شك كند كه چهار ركعت خوانده یا پنج ركعت و در دو مورد دیگر هم احتیاط واجب آن است كه سجده سهو بنماید اول در جائی كه نباید نماز را سلام دهد مثلا در ركعت اول سهوا سلام بدهد دوم آن كه تشهد را فراموش كند .

مسأله 1237

اگر انسان اشتباها یا به خیال این كه نمازش تمام شده حرف بزند باید دو سجده سهو بجا آورد .

مسأله 1238

برای حرفی كه از آه كشیدن و سرفه پیدا میشود ، سجده سهو واجب نیست ، ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید ، باید سجده سهو نماید .

مسأله 1239

اگر چیزی را كه غلط خوانده دوباره بطور صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست .

مسأله 1240

اگر در نماز سهوا مدتی حرف بزند و تمام آنها یك مرتبه حساب شود ، دو سجده سهو بعد از سلام نماز كافی است .

مسأله 1241

اگر سهوا تسبیحات اربعه را نگوید یا بیشتر یا كمتر از سه مرتبه بگوید ، احتیاط مستحب آن است كه بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد .

مسأله 1242

اگر در جائی كه نباید سلام نماز را بگوید سهوا بگوید : ( السلام علینا و علی عباد الله الصالحین ) یا بگوید : ( السلام علیكم و رحمه الله وبركاته ) باید دو سجده سهو بنماید ، ولی اگر اشتباها مقداری از این دو سلام را بگوید ، یا بگوید ( السلام علیك ایها النبی ورحمه الله وبركاته ) احتیاط مستحب آن است كه دو سجده سهو بجا آورد .

مسأله 1243

اگر در جائی كه نباید سلام دهد اشتباها هر سه سلام را بگوید دو سجده سهو كافی است .

مسأله 1244

اگر یك سجده یا تشهد را فراموش كند و پیش از ركوع ركعت بعد یادش بیاید ، باید برگردد و بجا آورد .

مسأله 1245

اگر در ركوع یا بعد از آن یادش بیاید كه یك سجده یا تشهد را از ركعت پیش فراموش كرده ، باید بعد از سلام نماز سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد .

مسأله 1246

اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمدا بجا نیاورد ، معصیت كرده و واجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهوا بجا نیاورد ، هر وقت یادش آمد باید فورا انجام دهد و لازم نیست نماز را دوباره بخواند .

مسأله 1247

اگر شك دارد كه سجده سهو بر او واجب شده یا نه لازم نیست بجا آورد .

مسأله 1248

كسی كه شك دارد مثلا دو سجده سهو بر او واجب شده یا چهار تا ، اگر دو سجده بنماید كافی است .

مسأله 1249

اگر بداند یكی از دو سجده سهو را بجا نیاورده باید دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده كرده ، باید دوباره دو سجده سهو بنماید .

دستور سجده سهو

مسأله 1250

دستور سجده سهو این است كه بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو كند و پیشانی را به چیزی كه سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید . بسم الله وبالله وصلی الله علی محمد و آله یا بسم الله وبالله اللهم صل علی محمد و آل محمد ولی بهتر است بگوید بسم الله وبالله السلام علیك ایها النبی ورحمه الله وبركاته بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یكی از ذكرهائی را كه گفته شد بگوید و بنشیند وبعد از خواندن تشهد سلام دهد. 

 كم و زیاد كردن اجزاء و شرایط نماز

مسأله 1263

هر گاه چیزی از واجبات نماز را عمدا كم یا زیاد كند ، اگر چه یك حرف آن باشد ، نماز باطل است .

مسأله 1264

اگر به واسطه ندانستن مسأله ، چیزی از اجزاء نماز را كم یا زیاد كند اگر آن جزء ركن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد ، والا به احتیاط واجب ، نماز باطل است .

مسأله 1265

اگر در بین نماز بفهمد وضو یا غسلش باطل بوده یا بدون وضو یا غسل مشغول نماز شده ، باید نماز را به هم بزند و دوباره با وضو یا غسل بخواند ، و اگر بعد از نماز بفهمد باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بجا آورد واگر وقت گذشته قضا نماید .

مسأله 1266

اگر بعد از رسیدن به ركوع یادش بیاید كه دو سجده از ركعت پیش فراموش كرده ، نمازش باطل است . واگر پیش از رسیدن به ركوع یادش بیاید ، باید برگردد و دو سجده را بجا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز را تمام كند .

مسأله 1267

اگر پیش از گفتن ( السلام علینا ) و ( السلام علیكم ) یادش بیاید كه دو سجده ركعت آخر را بجا نیاورده ، باید دو سجده را بجا آورد ودوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد .

مسأله 1268

اگر پیش از سلام نماز یادش بیاید كه یك ركعت یا بیشتر از آخر نماز نخوانده ، باید مقداری را كه فراموش كرده بجا آورد .

مسأله 1269

اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید كه یك ركعت یا بیشتر از آخر نماز را نخوانده ، چنانچه كاری انجام داده كه اگر در نماز عمدا یا سهوا اتفاق بیفتد نماز را باطل میكند ، مثلا پشت به قبله كرده نمازش باطل است ، واگر كاری كه عمدی و سهوی آن نماز را باطل میكند انجام نداده باید فورا مقداری كه فراموش كرده بجا آورد .

مسأله 1270

هر گاه بعد از سلام نماز عملی انجام دهد كه اگر در نماز عمدا یا سهوا اتفاق بیفتد نماز را باطل میكند ، مثلا پشت به قبله نماید و بعد یادش بیاید كه دو سجده آخر را بجا نیاورده نمازش باطل است ، بلكه اگر پیش از انجام كاری كه نماز را باطل میكند ، یادش بیاید دو سجده‌ای را كه فراموش كرده بجا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد ودو سجده سهو برای سلامی كه اول گفته است بنماید و احتیاط آن است كه نماز را هم دوباره بخواند .

مسأله 1271

اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید. 

 نماز مسافر

مسافر باید نماز ظهر وعصر و عشا را با هشت شرط شكسته بجا آورد یعنی دو ركعت بخواند :

شرط اول آن كه سفر او كمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد .

مسأله 1272

كسی كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است ، اگر رفتن او كمتر از چهار فرسخ نباشد ، باید نماز را شكسته بخواند . بنابر این اگر رفتن به سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد ، باید نماز را تمام بخواند .

مسأله 1273

اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شكسته بخواند چه همان روز و شب بخواهد برگردد یا غیر آن روز و شب .

مسأله 1274

اگر سفر مختصری از هشت فرسخ كمتر باشد ، یا انسان نداند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه ، نباید نماز را شكسته بخواند و چنانچه شك كند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه ، در صورتی كه تحقیق كردن برایش مشقت دارد ، باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق كند كه اگر دو عادل بگویند ، یا بین مردم معروف باشد كه سفر او هشت فرسخ است نماز را شكسته بخواند .

مسأله 1275

اگر یك عادل خبر دهد كه سفر انسان هشت فرسخ است بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند و روزه بگیرد و قضای آنرا هم بجا آورد .

مسأله 1276

كسی كه یقین دارد سفر او هشت فرسخ است ، اگر نماز را شكسته بخواند وبعد بفهمد كه هشت فرسخ نبوده ، باید آنرا چهار ركعتی بجا آورد و اگر وقت گذشته بنابر احتیاط واجب قضا نماید .

مسأله 1277 <